انواع روش‌های خرید سازمان- صنعتی
1) خرید مستقیم: خرید عادی و روی روال است مانند پرداخت‌های مربوط به برق، آب، گاز و ملزومات دفتری.
2) خرید اصلاح شده: خرید عادی و روی روال است اما خریدار، مشخصات محصول و تأمین‌کننده را بازبینی می‌کند مانند تجهیزات الکتریکی و خودروهای جدید.
3) خرید جدید: خرید عادی و روی روال نیست و لازم است مشخصات محصول، فروشندگان و تأمین‌کنندگان ارزیابی شوند مانند ساختمان‌های بزرگ، پل و سد.
شاهین منصوری- کارشناس ارشد مدیریت بازرگانی
گروه‌های ذی‌نفع در مطالعه رفتار مصرفکننده
می‌توان گروه‌هایی را که به تحقیق در رفتار مصرفکننده می‌پردازند به پنج دسته تقسیم کرد:
1- مدیران بازاریابی: لازم است تا بازاریابان بینشی در مورد رفتار مصرفکننده داشته باشند تا ارزش مورد نظر آنها را درک کنند. تنها در این شرایط است که می‌توانند کالا و خدمات مناسب را در اختیار مصرفکنندگان و ارباب رجوع قرار دهند.
2- گروه‌های حامی مصرفکننده: این گروه بر مصرفکنندگان دیگر و شرکت‌های هدف‌گذاری شده با استراتژی‌هایی مانند بیانیه‌های رسانه‌ای و بایکوت، تأثیر می‌گذارد.
3- سیاست‌گذاران: تصمیمات بازاریابان تحت تأثیر سیاست‌های عمومی قرار می‌گیرد. آگاهی از نحوه طبقه‌بندی اطلاعات توسط مصرفکنندگان از اهمیت بالایی در شناخت و محافظت در برابر تبلیغات گمراه‌کننده برخوردار است.
4- اندیشمندان و دانشگاهیان: اندیشمندان در زمان تدریس، دانش را درباره مصرفکننده انتشار می‌دهند و پژوهش‌هایی را با تمرکز بر چگونگی اقدام مصرفکننده، تفکر و احساس او در زمان خرید، استفاده و کنار گذاشتن یک محصول انجام می‌دهند و از این طریق موجب ایجاد دانش در مورد رفتار مصرف‌کننده‌اند.
5- مصرفکنندگان و جامعه: درک درست از رفتار مصرفکننده می‌تواند در ایجاد محیط مناسبی برای مصرفکنندگان کمک کند.
دلایل مطالعه رفتار مصرف کننده
1) بهبود عملکرد کسب و کار 2) تحت تأثیر قرار دادن دیپلماسی عمومی 3) افزایش آگاهی و کمک به تصمیم‌گیری بهتر مصرفکنندگان
دیدگاه متفاوت درباره مصرفکننده
1- مصرفکننده اقتصادی و انفعالی: دیدگاه اقتصادی، مصرفکننده را به عنوان فردی اقتصادی در نظر می‌گیرد که با هدف حداکثر مطلوبیت (سود) خرید می‌کند. اما دیدگاه انفعالی مصرفکننده را پذیرای شرایط موجود، تلاش‌ها و اقدامات بازاریابان و عوامل خارجی می‌داند.
2- مصرفکننده با‌شناخت در مقابل احساسی: طبق دیدگاه شناخت، مصرفکننده فردی صاحب فکر است که قابلیت حل مسئله را دارد. تصمیمات فرد احساسی، ریشه در احساسات و عواطف دارد.
3- مصرفکننده واقعی و آتی: فردی که خرید انجام نمی‌دهد ممکن است در آینده و تحت تأثیر عوامل مختلف خرید و مصرف کند. از‌این‌رو به آنها مصرفکننده آتی یا بالقوه می‌گوییم. اما مصرفکننده واقعی فردی است که اکنون خرید و مصرف می‌کند.
4- مصرفکننده فردی و سازمانی: مصرفکننده فردی، کالا و خدمات را برای مصرفِ خود و خانواده می‌خرد. اما مصرفکنندگان سازمانی برای تبدیل، تغییر یا فروش مجدد کالا یا خدمات، خرید می‌کنند.
5- دیدگاه مصرفکننده روستایی- شهری: مصرفکنندگان روستایی به عنوان بخشی از بازار، ویژگی‌ها و ارزش‌های متفاوتی را با توجه به فرهنگ‌های مختلف از خود نشان می‌دهند.
6- دیدگاه جنسیت: جنسیت، عامل مهمی برای مطالعات رفتار مصرفکننده از سوی بازاریابان طی سالیان متمادی است. مصرفکنندگان زن، عادات و رفتار خاصی را از خود نشان می‌دهند و بیشتر تحت تأثیر عوامل خارجی موثر بر رفتار خریدند.
نویسنده: شاهین منصوری- کارشناس ارشد مدیریت بازرگانی
